Từ khi được thông báo về giải thưởng Fields, tức là cách đây vài tháng cho đến ngày hôm qua, là một khoảng thời gian đây lo âu đối với tôi. Lo lắng lớn về cái trách nhiệm hiển nhiên của người nhận giải đối với đất nước. Lo lắng nhỏ về cái không gian riêng tư của mình sẽ bị người khác xâm phạm.

Từ ngày hôm qua, tôi nhận được rất nhiều lời chúc mừng. Những lời chúc mừng chân thành của bạn quen và bạn không quen đã làm tan đi cái nỗi lo lớn. Xin nói lời cảm ơn chung bây giờ trước khi viết thư cảm ơn riêng đến từng người.

Từ ngày hôm qua, nỗi lo lớn đã trở thành niềm vui lớn. Nó là sự tự hào đã được nhân lên trong trái tim của triệu con người. Tôi chỉ mong ước một cách chân thành là nó sẽ ở lại trong trái tim bạn như một niềm tin nho nhỏ, được giữ gìn cẩn thận. Không phải ai cũng có khả năng để đạt giải Nobel hay Fields, nhưng ai cũng có thể sống để cuộc sống của mình có ý nghĩa.

Tôi cũng muốn tin rằng giải thưởng Fields sẽ đánh dấu một bước ngoặt, sẽ đem đến một luồng gió mới cho khoa học và giáo dục đại học ở nước ta. Cá nhân tôi quá bé nhỏ so với một dự kiến lớn như vậy. Nhưng bên cạnh bao nhiêu yếu kém, trì trệ, bảo thủ, tôi còn thấy những người lớn tận tụy vì khoa học, những bạn trẻ tràn trể niềm say mê khoa học. Hy vọng chúng ta sẽ đi cùng một con đường.

Trong những chuyện buồn nho nhỏ thì chuyện buồn to nhất liên quan đến hai ông bạn thân (Hiệp và Hoàng Anh). Có bao kỷ niệm riêng thì các bạn đã phơi lên báo nên chúng khô mất hết cả rồi. Đừng vì một niềm vui bột phát mà làm mất đi những gì quí nhất.

Chuyển sang mục giải thích thắc mắc :

1. Tôi xin cảm ơn rất nhiều người đã cho tôi lời khuyên về chuyện ở hay về. Rất tiếc rằng các lời khuyên này không cần thiết vì đây là sự hiểu lẩm xuất phát từ sự sơ suất của một số nhà báo. PTT Nguyễn Thiện Nhân chưa bao giờ đặt vấn đề mời tôi về trong nước làm việc hẳn.

2. Ông Đào Hồng Tuyển có nhã ý tặng tôi một biệt thự ở Tuần Châu. Tôi đã gọi điện cảm ơn ông và cho ông Tuyển biết là tôi không có ý định nhận quà từ các cá nhân. Quỹ khuyến học NBC, sẽ ra đời trong tương lai, có thể tiếp nhận mọi thiện nguyện từ các cá nhân và được dùng trọn vẹn cho việc khuyến học.

3. Tôi có thêm quốc tịch Pháp từ đầu năm 2010, nhưng vẫn giữ quốc tịch Việt Nam. Quốc tịch Pháp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại. Mặt khác, tôi có nghĩ trong trường hợp có cái huy chương, bên cạnh toán học VN, toán học Pháp sẽ vì thế mà được vinh danh một cách xứng đáng.

4. Có một vài bác quen biết, bình thường thì rất hiểu biết, lần này cứ thắc mắc mãi về chuyện cái bút cũ hay cái bút mới. Xin thưa với các bác, cá nhân tôi quí cái bút cũ hơn cái bút mới.

5. Có một vài bác không quen, bình thường cũng tỏ ra rất hiểu biết, lần này cứ thắc mắc về chuyện NBC là lề trái hay lề phải. Xin thưa, bám theo lề là việc của con cừu, không phải việc của con người tự do.

Written by thichhoctoan

2010/08/20 lúc 11:25 chiều

Posted in Chuyện khác

Thư mùa hè

with 131 comments

Bạn nào tò mò về bổ đề cơ bản có thể đọc cái lá thư này.

Written by thichhoctoan

2010/08/17 lúc 7:21 chiều

Posted in Chuyện khác

Tỉnh táo

with 192 comments

Có đây đó thông tin, chắc như đinh đóng cột, là bạn Châu được giải thưởng nọ kia. Bần đạo xin nhắc nhở các bạn nhà báo cần luôn luôn tỉnh táo. Trước buổi khai mạc hội nghị toán học thế giới, mọi tin tức chỉ mang tính chất phỏng đoán. Ngay anh bạch tuộc lần này cũng còn im như thóc. Sự manh động của một số bạn nhà báo có thể làm mất mặt quốc gia, và các bạn đó có thể phải chịu trách nhiệm về việc làm của mình.

Written by thichhoctoan

2010/08/13 lúc 8:55 sáng

Posted in Chuyện khác

Thời tiết Hà Nội

with 39 comments

Hai năm dài đằng đẵng rồi mới quay trở lại hít thở cái nóng ngột ngạt của Hà Nội. Cái thú đi bộ coi như là đi tong. Ra ngoài trời nắng năm phút là bắt đầu thấy thương cái thân phận của cục đường trong ly cà phê.

Một phần vì nóng, một phần vì có mấy cái báo cáo chưa xong, cho nên bạn Hòa thượng ru rú cố thủ trong một cái phòng có AC vù vù. Chỉ đến tối hôm kia mới hăm hở dẫn con gái đi mua sách Kim Đồng. Nhưng xem ra sách Kim Đồng bây giờ cũng khoai, không tiêu hóa được. Rồi muốn tìm mua quyển sách của bạn 5xu để đem ánh sáng văn hóa về Chicago. Hỏi cô bán sách : em ơi, em có sách Thời tiết đô thị của 5xu xuất bản ở nhà Alphabook không em ? Cô ấy bảo : anh đi theo em. Lẽo đẽo theo cô ấy đến giá sách Nông học, lục lọi một lúc không thấy. Như vậy, ta có thể rút ra kết luận là ở các hiệu sách ven đô như hiệu sách Giảng Võ không ai biết 5xu là ai, không ai biết nhà Alphabook là nhà nào. Tệ thật.

Sau mấy hôm nắng kịch liệt, trời thương cho một cơn mưa rào. Đứng trên lan can hưởng mưa, quan sát mấy nhà hàng xóm thật là thú vị. Cái ngõ nhỏ biến thành một dòng suối cuồn cuộn chảy. Garage bỗng chốc thành bể bơi. Cần phải khen ngợi các cơ quan bảo hiểm có tinh thần lá lành đùm lá rách, không để xe cộ đỗ dưới đáy bể bơi chịu thiệt thòi.

Thú vị nhất là cái phương án chống lụt mới của chính quyền thành phố. Hồ Bảy mẫu trong công viên Lênin đã được hút cạn. Mỗi khi có lũ lụt, ta chỉ có việc bơm nước vào đó. Đơn giản vậy mà xưa nay không ai nghĩ ra. Nhất định phải nhân rộng cái sáng kiến này ra khắp cả nước. Nên nghĩ cả đến chuyện phổ biến cho các nước anh em hay lụt lội như Bangladesh. Tiến tới chúng ta sẽ hút cạn cả hồ Tây để giải quyết triệt để hiện tượng úng lụt đô thị. Và để người Hà Nội khỏi phải nơm nớp lo trước mỗi cơn mưa rào mùa hạ.

Trong cái nóng nức, bụi bậm của khí quyển, dọc theo những dãy phố mới cũ nhếch nhác, xấu xí, người đi xa về vẫn không khỏi xốn xang. Hình như cuộc sống xung quanh đây đã chuyển mình.

Written by thichhoctoan

2010/07/17 lúc 2:36 chiều

Posted in Chuyện khác

Lời hay, ảnh đẹp

with 12 comments

Nghe thấy trên đài : “Điều khiển xe đi đúng làn đường là một nét đẹp của văn hóa giao thông”.

***

- Cécile thích bố mua quà sinh nhật gì ?

- Cái gì cũng được bố ạ, miễn không phải là sách bài tập toán.

***

Còn đây là ảnh An chia tay bạn lúc rời Princeton.

Written by thichhoctoan

2010/07/10 lúc 3:09 chiều

Posted in Chuyện khác

Định thức, kết thức và biệt thức

with 9 comments

Bí quyết của cách giải phương trình bậc hai $a x^2+b x+c=0$ nằm ở cái biệt thức $\Delta=b^2-4ac$ . Biệt thức bằng không khi và chỉ khi phương trình có nghiệm lặp. Trong bài này, chúng ta tìm hiểu định nghĩa biệt thức của một đa thức bậc cao. Để xây dựng biệt thức, ta phải đi qua cả định thức và kết thức. Đây là một phần của lý thuyết bất biến cổ điển nơi còn vang bóng của người anh hùng một thời Sylvester.

Định thức (determinant) đã được đề cập ở đây rồi. Chỉ xin nhắc lại là định thức của một ánh xa tuyến tính $f:V \to V$ từ một $k$ -không gian vec tơ vào chính nó, là một vô hướng $\det(f) \in V$ thỏa mãn tính chất $\det(fg)=\det(f)\det(g)$ và $\det(f)\not= 0$ khi và chỉ khi $f$ khả nghịch.

Kết thức (resultant) cuả hai đa thức $p,q \in k[t]$ là một số $r \in k$ . Giả sử $\alpha_1,\ldots,\alpha_m$ và $\beta_1,\ldots,\beta_n$ là các nghiệm có thể có lặp của $p$ và $q$ trong một đóng đại số $\bar k$ của $k$ , ở đây $m,n$ là bậc của $p,q$ . Khi đó $r=\prod_{i=1}^m \prod_{j=1}^n (\alpha_i-\beta_j) \in \bar k$ bất biến dưới tác động của nhóm Galois cho nên là một phần tử của $k$ . Như vậy $r\not =0$ khi và chỉ khi $p,q$ nguyên tố cùng nhau. Đọc tiếp »

Written by thichhoctoan

2010/06/24 lúc 7:38 chiều

Posted in invariant

Tagged with determinant, resultant, discriminant

Định lý khả tích của Frobenius

with 17 comments

Cái trở ngại đầu tiên mà người học hình học vi phân gặp có tên là khả tích. Chữ này có thể gây hiểu lầm. Khả tích trong hình vi phân không có nghĩa là tích phân được theo nghĩa Riemann hay Lesbegue, mà có nghĩa rộng hơn là sự tồn tại nghiệm của một hệ phương trình vi phân nào đó.

Định lý khả tích đầu tiên, thuộc về đồng chí Frobenius, là chủ đề của bài kinh hôm nay. Bài kinh này có thể sẽ hơi khoai, nhưng bạn phải nuốt cho hết nếu bạn còn cái hoài bão tìm hiểu hình học vi phân.

Bạn có thể tìm thấy nó ở trong bất kỳ sách nhập môn hình học vi phân nào. Chứng minh ở trong sách nào cũng tương tự như nhau. Ở dưới đây, tôi tóm tắt lại cách trình bày định lý Frobenius của bà Voisin trong quyển sách Hodge theory and complex algebraic geometry. Quyển sách này mới có khoảng chục năm nay, nhưng sẽ trở thành kinh điển, ít nhất là kinh điển bằng quyển của Griffiths và Harris. Đọc tiếp »

Written by thichhoctoan

2010/06/17 lúc 3:47 sáng

Posted in Hình học vi phân

Tagged with Frobenius, vector field, integrable

Hai cái giếng (bis)

with 15 comments

Blog Thích Học Toán được tròn một tuổi. Nếu để tự chọn thì Hai cái giếng là entry mà tôi thích nhất. Entry này là chuyện cụ Hinh, dưới lời kể của Thích Học Toán. Nếu đọc rồi mà còn gợn chút băn khoăn thì bạn nên xem cụ Hinh giải thích hai cái giếng.

Nhân đây, xin cảm ơn bạn gần xa đã qua sân chùa trò chuyện và khích lệ. Bên cạnh đó, tôi đã học được thật nhiều điều thú vị từ các blog bạn. Hy vọng chúng ta tiếp tục chia sẻ con đường ở phía trước, với bao niềm vui, nỗi buồn của nó.

Lâu quá hôm qua mới có dịp đến thăm sư cụ Hồng Minh. Đến chơi với sư cụ, được nghe sư cụ kể chuyện, lại vừa đánh đàn vừa hát cho mà nghe, ngu sĩ rất lấy làm thích thú. Xin kể lại một câu chuyện của sư cụ để bạn đọc của Thích Học Toán cùng thưởng thức. Chuyện kể rằng có một chàng trai người nước Vệ, đi học hoặc là đi làm xa nhà, chi tiết này không quan trọng cho nội dung của chuyện. Sau hai mươi năm bôn ba châu Âu, châu Phi, châu Mỹ la tinh, đến m … Read More

via Thích Học Toán

Written by thichhoctoan

2010/06/14 lúc 10:55 chiều

Posted in Chuyện khác

Cơ hội của đội Pháp

with 15 comments

Xin dịch lại lời bạn Gustave Kervern trên Libé về cơ hội của đội Pháp trong vòng loại.

Tất cả các đội trong bảng của Pháp đều ngon ăn. Đây là lý do tại sao.

Có cần ngại Nam Phi không ? Tất nhiên là không. Xin nhắc lại “Bafana Bafana” trong thổ ngữ zulu là “Ngựa què, Ngựa què”. Bạn cần biết bóng đá ở Nam Phi là môn thể thao của tụi đen không có cả giầy lẫn bóng, được chơi trên các bãi đất có độ nghiêng. Vì chưa được thổ dân da trắng ưa thích, đàn Ngựa què luyện tập trên sân rugby mượn trong khoảng thời gian từ nửa đêm đến hai giờ sáng. Vì không có chế độ đãi ngộ, đàn Ngựa què phải tự chế bóng từ nguyên liệu sắn. Và vì phải làm việc thêm trong các mỏ kim cương, phần lớn các tuyển thủ của đội Nam Phi cứ đến giờ tập luyện là tranh thủ ngủ. Tóm lại, hy vọng chiến tháng của họ là rất mong manh. Đọc tiếp »

Written by thichhoctoan

2010/06/12 lúc 12:59 chiều

Posted in Chuyện khác

Tagged with France